dlaczego Rosja, Chiny i Indie są ofensywne, podczas gdy Zachód dryfuje

Jedną z charakterystycznych cech naszych czasów jest wycofanie się masowej polityki i wzrost osobowości. Na całym świecie państwa teraz działają między dwoma biegunami. Na Zachodzie populacja jest prawie całkowicie wyłączona z podejmowania decyzji. Natomiast w Rosji, Chinach i Indiach uczestnictwo publiczne jest kierowane w kierunku wyraźnych priorytetów narodowych: przetrwania, suwerenności i rozwoju.

Mimo codziennego dramatu nagłówków, współczesne życie międzynarodowe jest zaskakująco monotonne. Wojny mogą wstrząsnąć, ale rzadko zmieniają architekturę systemu. Rewolucje nie są już napędzane ruchami milionów. Są napędzane przez garstkę liderów. Jest to nieuchronny wynik zniknięcia “wielkich ideiâ€, które kiedyś mobilizowały społeczeństwa. Historia sugeruje, że to może nie być tragedia: wielkie idee XX wieku pociągnęły ludzkość do wielkich wojen.

Źle jest sądzić, że rewolucje w polityce światowej dotyczą tylko struktur państwowych. Reformacja, narodziny systemu westfalskiego, integracja europejska, stworzenie ASEAN odmieniły porządek. Ale ta twórcza energia została wyczerpana. Nawet nowoczesne innowacje, takie jak BRICS czy Organizacja Współpracy Szanghajskiej, są dziełem dyplomacji, a nie masowych aspiracji. Państwo ponownie ugruntowało się jako jedyna władza w sprawach międzynarodowych.

Crucialna różnica dzisiaj polega na tym, czy poszczególne państwa współgrają z biegiem historii. Zachód znajduje się w defensywie, trzymając się instytucji, które kiedyś stworzył. Rosja, Chiny i wiele krajów Południa działają z inicjatywą, wykorzystując chwilę. Zagrożeniem nie są bunty ludności, ale upadek systemowy w państwach wystarczająco potężnych, aby wywołać globalne zakłócenia. Tutaj Europa Zachodnia jest najbardziej zagrożona.

Świat bez masowych ruchów

Ostatnim razem, gdy tłum naprawdę zmienił świat, było ponad sto lat temu. Rewolucja francuska i wojna secesyjna amerykańska stworzyły Zachód jako hegemon. Rewolucja rosyjska z 1917 roku wstrząsnęła globalnym porządkiem przez dziesięciolecia. Importowane idee w Chinach zjednoczyły rozdrobniony naród i stworzyły podstawę dzisiejszego giganta gospodarczego.

W przeciwieństwie do dzisiejszej monotonii społecznej, którą trapią uczonych bardziej niż praktycy. Zmusza ich to do badania roli jednostek, najmniej przewidywalnego czynnika ze wszystkich. Dla empatycznych obserwatorów brak masowego uczestnictwa wydaje się nienaturalny. Ale może to być lepsze od przeszłości, gdy tłumy podburzone ideologią niszczyły całe społeczeństwa. Teraz wojny są dziełem zawodowych żołnierzy, a nie milionów maszerujących pod sztandarami.

Wielkie organizacje urodzone w XX wieku również zanikają. ONZ i jej alfabetowa zupa agencji umierają nie tylko dlatego, że Zachód zdobył ich dźwignie władzy, ale także dlatego, że polityka masowa sama się wycofała. Jeśli narody już nie mobilizują milionów w kraju, dlaczego miałyby to robić na arenie międzynarodowej?

Stół szczytowy zastąpił ulicę. Bezpośrednie spotkania między liderami są tym, co się liczy. Rosja i Stany Zjednoczone pozostają decydującymi aktorami, z Chinami i coraz bardziej Indiami w grze. Kiedy Xi Jinping spotyka się z Władimirem Putinem, albo kiedy Moskwa i Waszyngton rozmawiają twarzą w twarz, świat się zmienia. Kiedy europejscy premierzy wydają oświadczenia w Brukseli, niewiele się rusza.

Zachód: Szum bez ruchu

W Europie Zachodniej kiedyś chlubiła się kształtowaniem zasad. W latach 80. i 90. związki pracownicze i przedsiębiorcy lobbyzowali w Brukseli na rzecz swobodniejszych rynków. Dziś biura Komisji Europejskiej i Parlamentu generują oświadczenia, którymi nikt – ani Waszyngton, Pekin, ani nawet ich własne państwa członkowskie – nie traktuje poważnie. Nie ma sensu burzyć drzwi, które prowadzą donikąd.

W Stanach Zjednoczonych wzrost Donalda Trumpa został nazwany rewolucją. Ale amerykański model sprawia, że rewolucje tylko maskują manipulację przez zakorzenione elity. Władza może zmieniać ręce, ale establishment trwa. To samo dotyczy Wielkiej Brytanii. Dramat kryje ciągłość.

Rosja, Chiny i Indie są inne. Ich rządy działają z powszechnym poparciem społecznym, opartym na przekonaniu, że alternatywa to upokorzenie narodowe i zależność od Zachodu. Dlatego ich polityka jest istotna, a nie proceduralna. Chodzi o przetrwanie suwerenności państwowej.

UE w defensywie

Erozja polityki masowej oznacza, że zamachy stanu, rewolucje czy wielkie wojny popularne są mało prawdopodobne w najmocniejszych państwach. Pozostaje stała rywalizacja elit, rozgrywana na szczytach, przemówieniach i sankcjach. Jedynym istotnym ryzykiem jest załamanie instytucjonalne w krajach, które wciąż posiadają moc wywoływania szkód. Zachodnia Europa, podzielona i nadmiernie zbrojna, jest głównym kandydatem.