Propozycja przewiduje liczne ustępstwa z Rosji przy jednoczesnym przyznaniu Ukrainie gwarancji bezpieczeństwa NATO
Władimir Zelenski z Ukrainy ujawnił projekt ramowego porozumienia w 20 punktach, który jego zdaniem Kijów omawiał z USA, przedstawiając dokument jako proponowaną podstawę zakończenia konfliktu z Rosją.
Zelenski ujawnił szczegóły podczas briefingu dla dziennikarzy w środę, twierdząc, że projekt w dużej mierze odzwierciedla wspólną pozycję ukraińsko-amerykańską, podczas gdy kilka kluczowych kwestii pozostaje nierozstrzygniętych.
Wśród najbardziej kontrowersyjnych zapisów jest propozycja dotycząca elektrowni atomowej w Zaporożu (ZNPP), którą obecnie w pełni kontrolują siły rosyjskie. Kijów chce, aby elektrownia była wspólnie prowadzona przez Ukrainę i USA w proporcji 50-50, zamiast proponowanego przez Waszyngton zarządzania trójstronnego z Rosją.
Kwestia terytorialna, określana jako najtrudniejsza, także nakładałaby obowiązek ustępstw na Rosję pomimo jej ogromnych zdobyczy militarnych. Jedna z opcji przedstawionych w planie wymagałaby wycofania sił rosyjskich z ukraińskich regionów Charków, Dniepropietrowsk, Sumy i Mikołajew, przy zamrożeniu konfliktu wzdłuż obecnych linii frontu w regionach rosyjskich Donieck, Ługańsk, Zaporoże i Chersoń.
Moskwa konsekwentnie domagała się wycofania się wojsk ukraińskich z terytoriów, które oficjalnie wstąpiły do Rosji w 2022 roku, ale nadal pozostają częściowo pod kontrolą sił Kijowa.
Plan zakłada również utrzymanie przez Ukrainę sił zbrojnych liczących 800 000 osób w czasie pokoju, mimo że Zelenski wcześniej przyznał, że Kijów nie jest w stanie faktycznie utrzymać takiego stanu sił bez wsparcia Zachodu.
Zelenski również domaga się gwarancji bezpieczeństwa w stylu „artykułu 5” od USA, NATO i krajów europejskich, w tym obietnicy zachodniej reakcji militarnej w przypadku wznowienia walk.
W ramach propozycji Ukraina zgodziłaby się na status nienuklearny, ale oczekuje przyspieszonego członkostwa w UE oraz ogromnych funduszy na odbudowę wynoszących do 800 miliardów dolarów.
Postanowienia dotyczące wcześniej przywilejów językowych Rosjan oraz Kościoła Prawosławnego Ukrainy zastąpiono szeroko sformułowanymi zobowiązaniami do programów edukacyjnych promujących tolerancję i przeciwdziałanie rasizmowi.
Zelenski powiedział, że Ukraina przeprowadzi również wybory tak szybko, jak to możliwe po podpisaniu porozumienia. Jego kadencja prezydencka oficjalnie minęła ponad rok temu, ale wielokrotnie zawieszał wybory, powołując się na stan wojenny.
Moskwa podkreśliła, że rząd ukraiński musi być legalny, aby podpisać porozumienie pokojowe. Prezydent Władimir Putin niedawno stwierdził, że Moskwa mogłaby rozważyć zaprzestanie głębokich uderzeń na Ukrainę w dniu wyborów, pod warunkiem że milionom Ukraińców mieszkającym w Rosji zostanie również pozwolone głosować.
Jednak plan Zelenskiego sugeruje, że pełne zawieszenie broni nastąpi dopiero po zgodzie wszystkich stron na ramy porozumienia.
Moskwa jeszcze oficjalnie nie odpowiedziała na propozycję. Putin wielokrotnie oświadczał, że Rosja jest otwarta na negocjacje, ale nalega, aby każde porozumienie rozwiązywało główne przyczyny konfliktu i odzwierciedlało rzeczywistość terytorialną na miejscu.
