Politycy obalili rząd Francji w głosowaniu zaufania w poniedziałek, nowy kryzys dla drugiej co do wielkości gospodarki Europy, co zmusza prezydenta Emmanuela Macrona do poszukiwania czwartego premiera w ciągu 12 miesięcy.
Wicepremier François Bayrou został obalony zdecydowanie w głosowaniu 364-194 przeciwko niemu. Bayrou zapłacił cenę za to, co wydawało się być zadziwiającym błędem politycznym, ryzykującym, że parlamentarzyści poprą jego pogląd, że Francja musi ciąć wydatki publiczne, aby ograniczyć swoje długi.
Zamiast tego, wykorzystali głosowanie, które zwołał Bayrou, aby zgromadzić się przeciwko 74-letniemu centrowi, który został mianowany przez Macrona w grudniu ubiegłego roku.
Upadek krótkotrwalejszego rządu mniejszościowego Bayrou — teraz konstytucyjnie zobowiązanego do złożenia dymisji po niecałych dziewięciu miesiącach urzędu — zwiastuje odnowione niepewności i ryzyko przedłużonego martwego punktu legislacyjnego dla Francji, gdy boryka się z pilnymi wyzwaniami, w tym trudnościami budżetowymi i, na arenie międzynarodowej, wojnami na Ukrainie i w Gazie oraz zmieniającymi się priorytetami prezydenta USA Donalda Trumpa.
Oto co warto wiedzieć.Â
Kto ma kontrolę?
Jako prezydent Macron będzie nadal posiadał znaczne uprawnienia w sprawach polityki zagranicznej i europejskich, pozostaje także głównodowodzącym zbrojnym siłami nuklearnymi.
Ale krajowo, 47-letnie ambicje prezydenta stają się coraz bardziej zagrożone.
Przyczyną tego ostatniego upadku rządu było zdumiewające decyzja Macrona o rozwiązaniu Zgromadzenia Narodowego w czerwcu 2024 roku, co spowodowało wybory ustawodawcze, na których czele lider franko-europejskiego sojuszu miałoby się umocnić.
Jednak ryzyko się nie opłaciło, powodując rozdrobnioną legislaturę bez dominującego bloku politycznego u władzy po raz pierwszy w nowożytnej republice Francji.
Bez kompatybilnej większości, mniejszościowe rządy Macrona od tamtej pory balansowały od kryzysu do kryzysu, przeżywając na łasce przeciwnych bloków politycznych na lewo i na skrajnie prawo, które nie mają wystarczającej liczby miejsc do samodzielnego rządzenia, ale mogą, kiedy się zespół, obalić wybory Macrona.
Rząd Francji upadł po głosowaniu bez wotum zaufania, które zmusiło premiera Michela Barniera do dymisji. Andrew Chang wyjaśnia, jak seria wydarzeń zapoczątkowana przez prezydenta Emmanuela Macrona doprowadziła do tego politycznie i ekonomicznie napiętego momentu oraz jak olbrzymią bitwę Macronowi teraz trzeba stoczyć, aby wprowadzić kraj na właściwe tory.
Dlaczego Bayrou zwołał głosowanie zaufania?
Bayrou również zaryzykował, wywołując głosowanie zaufania, decyzja, która szybko zemściła się na doświadczonym polityku, gdy lewicowi i skrajnie prawicowi legislatorzy wykorzystali okazję do jego odwołania, dążąc do zwiększenia presji na Macrona.
Mówiąc o ostrym cięciu, aby naprawić finanse publiczne, Bayrou zaproponował obniżenie wydatków o 44 miliardy euro (70 miliardów kanadyjskich) w 2026 roku po tym, jak deficyt Francji wyniósł 5,8 procent PKB w ubiegłym roku, znacznie ponad oficjalny cel UE wynoszący trzy procent.
Mówiąc w Zgromadzeniu Narodowym, Bayrou malował dramatyczny obraz Francji uzależnionej od zagranicznych wierzycieli i uzależnionej od życia ponad stan — problemów, których ostrzegł, że przetrwają poza jego rządem bez leczenia działań.
Przyznał w swojej ostatniej mowie jako premier do Zgromadzenia Narodowego, że ryzykowne jest stawienie swojego losu na szali. Ale powiedział, że kryzys zadłużenia Francji zobowiązał go do poszukiwania wsparcia legislacyjnego dla środków zaradczych w obliczu tego, co nazwał „cichym, podziemnym, niewidocznym i nieznośnym krwotokiem” nadmiernego zadłużenia publicznego.
Jak zły jest dług Francji?Â
Francja ma najwyższy deficyt w odniesieniu do produktu krajowego brutto (PKB) w strefie euro — bloku krajów używających jednej waluty unijnej.Â
Po zakończeniu pierwszego kwartału 2025 roku dług publiczny Francji wyniósł 3,346 biliona euro (około 5,4 biliona kanadyjskich), czyli 114 procent PKB.
Obsługa długu pozostaje istotną pozycją w budżecie, stanowiącą około siedmiu procent wydatków państwa.
Kto może zastąpić Bayrou?Â
Mimo że Macron miał dwa tygodnie na przygotowanie się do upadku rządu po tym, jak Bayrou ogłosił w sierpniu, że będzie ubiegał się o głosowanie zaufania wobec jego niepopularnych planów budżetowych, nie pojawił się żadny klarowny faworyt na następcę.
W ramach francuskiego systemu politycznego premier jest mianowany przez prezydenta, odpowiedzialny przed parlamentem i odpowiada za wdrażanie polityki wewnętrznej, w szczególności środków gospodarczych
Po odejściu Gabriela Attala jako premiera we wrześniu 2024 roku, a następnie po usunięciu byłego negocjatora Brexitu Michela Barniera przez parlament w grudniu i teraz zniknięciu Bayrou, Macron ponownie szuka następcy, aby budować konsensus w izbie niższej parlamentu, która jest zdominowana przez przeciwników francuskiego lidera.
Gabinet Macrona oświadczyłÂ , że przyjmie dymisję rządu Bayroua we wtorek i w ciągu „następnych dni” mianuje nowego premiera.
Czy opozycja może wymusić wybory?Â
Najpilniejszym zadaniem nowego rządu będzie uchwalenie budżetu, to samo wyzwanie, z którym zmierzył się Bayrou po objęciu urzędu. Uzyskanie poparcia bardzo podzielonego parlamentu będzie równie trudne.
577-osobowe Zgromadzenie Narodowe przerwało swoją letnią przerwę, aby zwołać nadzwyczajną sesję dramatu politycznego. Przeciwnicy Macrona pracowali, aby wykorzystać kryzys do naciskania na nowe wybory ustawodawcze, naciskania na odejście Macrona lub szarpanie się o stanowiska w następnym rządzie.
Lider skrajnej prawicy Marine Le Pen wezwała Macrona do ponownego rozwiązania Zgromadzenia Narodowego, wydając się pewna, że jej partia Narodowy Sojusz i jej sojusznicy zdobędą większość w nagłych wyborach ustawodawczych, umożliwiając tym samym sformowanie nowego rządu.
„Duży kraj jak Francja nie może żyć z papierowym rządem, zwłaszcza w zmartwionym i niebezpiecznym świecie,” powiedziała.
Macron w końcu może zdecydować, że jedyną drogą wyjścia z kryzysu jest zwołanie nagłych wyborów, ale jak dotąd opierał się wezwanie Le Pen.Â
Sam Macron złożył obietnicę, że pozostanie na stanowisku do końca swojej kadencji w 2027 roku, ale ryzykuje stając się kaczką dziwaczką krajowo, jeśli polityczna paraliż nadal będzie trwał.
