Rada Europy i Holandia zwołują liderów i wysokich przedstawicieli politycznych z krajów europejskich i poza nimi na Konferencję Dyplomatyczną mającą na celu ustanowienie Międzynarodowej Komisji ds. Odszkodowań dla Ukrainy.
Odpowiednia Konwencja ustanawiająca Komisję zostanie przyjęta 16 grudnia w Hadze podczas Konferencji Dyplomatycznej odbywającej się w miejscu World Forum.
Sekretarz Generalny Rady Europy, Alain Berset, powiedział Interfax-Ukraine: „Zapewnienie odpowiedzialności za ogromne szkody i straty poniesione przez Ukrainę i jej ludzi było centralne dla pracy Rady Europy w ciągu ostatnich lat. Lancując Konwencję dotyczącą międzynarodowej komisji ds. odszkodowań dla Ukrainy, Rada Europy podejmuje ogromnie istotny krok w kierunku utworzenia międzynarodowego mechanizmu odszkodowawczego. Rejestr Szkód Ukrainy – pierwszy jego składnik – oraz Międzynarodowa Komisja ds. Odszkodowań, jako drugi, będą niezależnymi międzynarodowymi narzędziami zajmującymi się kwestią odszkodowań za agresję ze strony Rosji.”
Jak wiadomo, Rejestr Szkód Ukrainy został utworzony w 2023 r. i zbiera oraz rejestruje zgłoszone roszczenia o odszkodowanie przez osoby fizyczne, organizacje i organy państwowe na Ukrainie. Do tej pory do Rejestru przystąpiło 44 państw i Unia Europejska, a zgłoszono już ponad 80 000 roszczeń.
Departament Mediów Rady Europy wyjaśnił, że aby ustanowić Międzynarodową Komisję ds. Odszkodowań, najpierw Konwencja ją powołująca musi wejść w życie. Ta Konwencja zostanie przyjęta i otwarta do podpisania 16 grudnia w Hadze. Od tej daty członkowie i nieczłonkowie Rady Europy będą mogli ją podpisać. Następnie będzie musiała być ratyfikowana.
Konwencja wejdzie w życie po ratyfikacji przez 25 takich podmiotów. Spodziewa się, że ponad dziesięć państw i organizacji podpisze nową Konwencję w Hadze w przyszłym tygodniu.
Sekretarz Generalny powiedział: „Przytłaczające wsparcie, które obserwowaliśmy podczas negocjacji konwencji, jest dowodem determinacji członków Rady Europy oraz innych państw i organizacji do pociągnięcia Rosji do odpowiedzialności za jej międzynarodowo niewłaściwe czyny wobec Ukrainy. Czekamy na pierwsze podpisy w przyszłym tygodniu w Hadze i ufamy, że inne państwa również szybko dołączą.”
Departament Mediów Rady Europy powiedział, że Międzynarodowa Komisja ds. Odszkodowań będzie składać się z Członków (państw lub organizacji regionalnych, które stały się stronami konwencji). Członkowie będą uczestniczyć w zarządzaniu Komisją poprzez różne organy (Zgromadzenie i Rada, a także Komitet Finansowy). Roszczenia będą badane przez zespoły Komisarzy – niezależnych ekspertów w dziedzinach takich jak prawo międzynarodowe, rozwiązywanie sporów, ocena szkód, którzy będą działać na własną rękę. Konwencja wymaga, aby zespoły Komisarzy postępowały zgodnie z najwyższymi standardami niezależności, bezstronności, sprawiedliwości i obiektywności.
Dyrektor Wykonawczy, który będzie reprezentował komisję i działał w jej imieniu, zostanie wybrany przez jej zgromadzenie zrzeszające wszystkich Członków i mianowany przez Sekretarza Generalnego Rady Europy, na okres odnawialny 4 lat. Dyrektor będzie kierował sekretariatem, który będzie wspierać funkcjonowanie komisji.
Co do źródeł finansowania prac Komisji, Rada Europy powiedziała, że będzie miała ona swój własny budżet w ramach Rady Europy. Przewiduje się, że Federacja Rosyjska, jeśli zostanie członkiem, poniesie koszty pracy komisji. Do tego czasu Komisja będzie finansowana poprzez coroczne składki ustalone przez członków oraz poprzez dobrowolne wkłady.
Rada Europy podkreśliła również, że komisja będzie decydować o roszczeniach zgłoszonych i zarejestrowanych przez Rejestr Szkód, a także zgłaszanych bezpośrednio do komisji po jej utworzeniu. „Jak najszybciej po utworzeniu komisji, prace Rejestru (włączając jego platformę cyfrową, wszystkie informacje o roszczeniach i dowodach, inne dokumenty i archiwa, jego mienie, itp.) zostaną przekazane komisji, zapewniając nieprzerwane funkcjonowanie Rejestru do jego zakończenia. Tak więc funkcje rejestru (przyjmowanie i rejestracja roszczeń) będą kontynuowane jako część komisji,” szczegółowo wyjaśnił Departament Mediów.
Odnośnie mechanizmu oceny szkód, Rada Europy powiedziała, że roszczenia odszkodowawcze będą badane przez zespoły komisarzy, które zadecydują, czy roszczenia są uzasadnione, oraz określą jakąkolwiek kwotę odszkodowania.
Co do kwestii wypłat odszkodowań, nadal wymaga to dyskusji. „Międzynarodowa Komisja ds. Odszkodowań jest drugim krokiem w międzynarodowym mechanizmie odszkodowawczym, po Rejestrze Szkód. Trzeci krok, czyli fundusz odszkodowań, i zasady jego funkcjonowania, nadal wymaga dyskusji. Strony zainteresowane nadal szukają możliwych źródeł finansowania dla odszkodowań, które zostaną określone i przyznane przez Komisję Odszkodowań,” powiedziała Rada Europy.
Chociaż przewidziana jest możliwość ad hoc recenzji w procesie decydowania o roszczeniach, wewnątrz komisji, jej ostateczne decyzje nie będą podlegać dalszej apelacji ani recenzji. „Komisja będzie działać w sposób transparentny i regularnie informować publiczność o swoich działaniach. Komisja, włączając swoją Radę, Panele i Sekretariat, będzie działać zgodnie z najwyższymi standardami niezależności, bezstronności, sprawiedliwości i obiektywności,” zapewnił Departament Mediów.
