Przemówienie premiera Rumunii Ilie Bolojana po ceremonii zaprzysiężenia odbytej w Pałacu Prezydenckim w Bukareszcie, Rumunia, 23 czerwca 2025 r. Foto: EPA/ROBERT GHEMENT
Rząd Rumunii staje przed czterema wnioskami o wotum nieufności, wszystkie złożone przez prawicową opozycję Sojusz Jedności Rumunów, AUR, która mocno skrytykowała pakiet reform premiera Ilie Bolojana mający na celu zmniejszenie deficytu budżetowego.
Wnioski zostały złożone po tym, jak w piątek zatwierdzono drugi pakiet reform fiskalnych mających na celu przekształcenie administracji publicznej i zarządzanie państwowymi przedsiębiorstwami.
Rząd podzielił pakiet na cztery główne projekty ustaw, których łączny wpływ budżetowy wynosi około 10,6 mld lei, czyli 2,1 mld euro.
Przewidziane są w nich reformy podatkowe, cięcia wydatków oraz restrukturyzacja administracji publicznej. Stopniowo podniesione zostaną także wiek emerytalny dla sędziów i prokuratorów, a także wprowadzone zostaną pewne podwyżki podatków od 2026 roku.
Poszczególne ustawy w pakiecie są indywidualnie krytykowane przez opozycję.
Parlament ma głosować nad czterema wnioskami w niedzielę, co jest rzadkim posunięciem, które może zaostrzyć napięcia polityczne.
Wygląda na to, że rząd przetrwa wszystkie cztery głosowania, ponieważ popiera go koalicja liberałów, socjaldemokratów oraz partia reprezentująca węgierską mniejszość w Rumunii, które razem posiadają około dwóch trzecich miejsc w parlamencie.
W poniedziałek rząd ma nadzieję na szybkie zatwierdzenie reform, co oznacza, że pakiet legislacyjny może zostać zatwierdzony bez długiej debaty. Następnie ustawy mogą być nadal kwestionowane w Sądzie Konstytucyjnym.
Agenda reform rządu wywołała niezadowolenie w kilku kluczowych sektorach. Krytycy twierdzą, że środki te nakładają ciężki ciężar na społeczeństwo, nie oferując jednocześnie rozwiązań długoterminowych.
Niezadowolenie zaczęło już przenikać na ulice i instytucje. Władze sądownicze ogłosiły nieograniczony strajk, skutecznie paraliżując działalność sądów i budząc obawy o dostęp do sprawiedliwości.
Związki zawodowe reprezentujące profesorów i inny personel edukacyjny ogłosiły plany bojkotu początku nowego roku szkolnego, który rozpoczyna się 8 września, protestując przeciw polityce płacowej i niewystarczającej inwestycji w szkoły.
Pracownicy sektora publicznego ostrzegają, że mogą rozpocząć strajk od połowy września.
Tymczasem prezydent Nicușor Dan skrytykował propozycję podwyższenia wieku emerytalnego dla sędziów z 49 do 65 lat, co stawia pod wątpliwość, czy nadal będzie popierał gabinet Premiera Bolojana.
Reformy wchodzą w życie w kontekście szerszej agendy oszczędnościowej. W lipcu rząd wprowadził pierwszą falę środków, w tym 2-procentowe zwiększenie podatku VAT na większość towarów i usług oraz zamrożenie płac w sektorze publicznym.
Koalicja centrowo-prawicowa postawiła konsolidację fiskalną jako swoje priorytety, mając na celu zmniejszenie deficytu publicznego, który w zeszłym roku wyniósł 7,5 miliarda euro, czyli 9,3 procent PKB, co jest ponad trzykrotnie większe od 3-procentowej granicy obowiązującej w UE.
