Gazowy interkonektor Polska-Słowacja stoi w dużej mierze bezczynny, gdy Bratysława trzyma się dostaw rosyjskich.

Chroń nasze wiadomości przed reklamami i płotkami, dokonując dotacji na wsparcie naszej pracy!

Notes from Poland prowadzone są przez niewielki zespół redakcyjny i publikowane są przez niezależną, non-profitową fundację finansowaną z dotacji naszych czytelników. Nie możemy robić tego, co robimy, bez Państwa wsparcia.

Gazociąg łączący Polskę i Słowację praktycznie nie był używany od otwarcia trzy lata temu. Dane pokazują, że od marca 2024 roku z Polski do Słowacji w ogóle nie płynie gaz, gdyż Bratysława kontynuuje zamiast tego poleganie na dostawach rosyjskich.

Przed otwarciem interkonektora o wartości 100 milionów euro, ówczesny komisarz ds. energii UE, Kadri Simson, powiedział, że gazociąg stanowił „kolejny krok w integrowaniu tego regionu w wewnętrzny rynek energetyczny UE, dywersyfikując się z rosyjskiego gazu”.

Jednakże, według danych z platformy transparentności ENTSOG, strumienia gazów unijnych, gazociąg pozostał głównie nieużytkowany przez trzy lata od otwarcia.

Poza krótkimi wzrostami aktywności pod koniec 2023 i na początku 2024 roku, gaz nie przepływał z Polski do Słowacji. W drugą stronę występowały regularne przepływy, ale dane pokazują regularne okresy wielu miesięcy, w których gazociąg w ogóle nie jest używany.

Przepływ gazu (w milionach kilowatogodzin dziennie) poprzez interkonektor z Polski do Słowacji (górny wykres) i ze Słowacji do Polski (dolny wykres). Źródło: ENTSOG Transparency Platform

Interkonektory umożliwiają krajom przemieszczanie gazu między sobą, pomagając w zrównoważeniu regionalnej podaży i popytu. Polska ma tego rodzaju połączenia prawie ze wszystkimi sąsiadującymi krajami, z wyjątkiem rosyjskiej enklawy w Kaliningradzie. Polsko-słowackie połączenie pozostaje głównie bezczynne.

W komentarzu dla Notes from Poland, operator przesyłu gazu w Polsce, Gaz-System, przyznał, że „poziom wykorzystania jest niski”, stwierdzając, że przepływy „zależą od popytu rynkowego”.

Łącznie z Słowacją, kraj leżący w Europie Środkowej jest niewielkim producentem gazu, a w zasadzie jest całkowicie zależny od importowanego gazu rurociągowego.

Po pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę, kontynuował import rosyjskiego gazu, powołując się na zobowiązania kontraktowe wobec Gazpromu. W 2023 roku nowy rząd pod przewodnictwem premiera Roberta Fico, który skrytykował unijne sankcje wobec Moskwy i powiedział, że gaz rosyjski pozostaje kluczowy dla gospodarki słowackiej.

Zawieszenie tranzytu rosyjskiego gazu przez Ukrainę na początku tego roku budziło oczekiwania, że interkonektor polsko-słowacki wreszcie zostanie wykorzystany, jednak tak się nie stało. Gaz z Rosji nadal dociera do Słowacji z Węgier poprzez gazociąg TurkStream.

Jednakże, plany UE dotyczące zakazu importu rosyjskiego gazu po 2027 roku ostatecznie mogą zmusić Słowację do działania i wprowadzić w głównie nieużywany polsko-słowacki interkonektor do użytku.

„To z pewnością może zachęcić wielu uczestników rynku do poszukiwania alternatywnych źródeł dostaw gazu, w tym z Polski”, powiedział Gaz-System Notes from Poland. „Interkonektor ze Słowacją może stać się ważnym elementem regionalnego huba gazu”.

Komentarze te odnoszą się do ambicji Polski, która ma służyć jako hub dla dostaw gazu do sąsiednich krajów, takich jak Ukraina, Czechy i Słowacja.

Obecnie Polska importuje większość swojego gazu przez Morze Bałtyckie: za pośrednictwem Baltic Pipe, który przynosi gaz z Norwegii oraz za pośrednictwem terminalu na skroplony gaz ziemny (LNG) w Świnoujściu, który otrzymuje dostawy z krajów takich jak Stany Zjednoczone i Katar.

Budowa drugiego terminalu LNG, który będzie zlokalizowany w Gdańsku, rozpoczęła się w tym roku, a Gaz-System obecnie bada zainteresowanie rynku w regionie przed podjęciem decyzji o uruchomieniu trzeciego terminalu, również w Gdańsku.

Polski rynek gazu kwitnie w tym roku, przewieziono rekordową ilość 189,3 terawatogodzin (TWh) na polskiej giełdzie energii elektrycznej, przekraczając poziomy przedwojenne. Gaz obecnie stanowi prawie piątą część produkcji energii elektrycznej kraju, wspierając trwające przesunięcie Warszawy z węgla.

Notes from Poland prowadzone są przez niewielki zespół redakcyjny i publikowane są przez niezależną, non-profitową fundację finansowaną z dotacji naszych czytelników. Nie możemy robić tego, co robimy, bez Państwa wsparcia.

Źródło głównego obrazu: Materiały prasowe Gaz-System

Alicja Ptak jest zastępcą redaktora naczelnego Notes from Poland oraz dziennikarką multimedialną. Pisała dla Clean Energy Wire i The Times, a także prowadzi własny podcast „The Warsaw Wire” dotyczący gospodarki i sektora energetycznego Polski. Wcześniej pracowała dla Reutersa.