Kontrowersyjna postać
Była to długa i kręta droga dla Tomio Okamury, urodzonego w Tokio japońsko-czeskiego przedsiębiorcy z młodzieńczym jąkaniem, aby dotrzeć do mównicy niższej izby jako głos i twarz protestacyjnego głosowania Czechów przeciwko imigrantom.
Dawno minęły czasy, gdy Okamura, jako wiceprezes Czechowskiego Związku Biur Podróży, dumnie wybierał czeskiej republiki Miss Expats, zaprojektowanej do świętowania piękna kobiet z różnych środowisk kulturowych. Albo gdy określił swą wizytę w Wielkiej Meczecie w Londynie jako „miłe doświadczenie”, podczas której jego dziewczyna „musiała się przebrać i stała się Arabką na 15 minut”.
Okamura wkroczył w politykę narodową na początku lat 2010. jako członek partii Dawn and Direct Democracy, a następnie współzałożyciel i przewodniczący partii Wolność i Demokracja Bezpośrednia (SPD) od 2015 roku.
Jako poseł od ponad dekady, odrzucony kandydat na prezydenta w 2013 r. za brak wystarczającej liczby ważnych podpisów oraz wiceprzewodniczący izby od 2017 do 2021 r., kariera Okamury pełna była skandali, wybuchów i kontrowersji – co można uznać za część jego przyciągającego głosy ekstremistycznej prawicy w Czechach.
„Islam to faszyzm XXI wieku” – napisał Okamura w 2017 r., gdy jego partia skierowała się na antymuzułmańską, antyromską ścieżkę.
Jednak zawsze zaprzeczał, że jest rasistą. „Rasizm to najbardziej obrzydliwa rzecz, jaką znam. Nienawidzę rasistów, naprawdę, bo całe życie byłem celem rasizmu” – powiedział telewizji czeskiej.
W ostatnich latach SPD wielokrotnie było wymieniane w corocznych raportach czeskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych dot. działalności ekstremistycznej i mowy nienawiści w kraju, a sam Okamura był postawiony w stan oskarżenia za podżeganie do nienawiści rasowej poprzez kampanię antyimigracyjną na bilbordach przed ubiegłorocznymi wyborami do Parlamentu Europejskiego. Nawiasem mówiąc, jego nominacja na mówcę izby została uznana za kamień węgielny tzw. „paktu immunologicznego” między SPD, ANO i Motorystami – liderzy, którzy teraz wszyscy stoją przed możliwym, lecz teraz mało prawdopodobnym, ekstradycją za różne przewinienia.
„Parlamentarna demokracja w Czechach wkroczyła na ścieżkę samoponiżenia” – napisał komentator polityczny Jindřich Šídlo po głosowaniu w tym miesiącu.
Trzeci najważniejszy urzędnik w czeskim systemie politycznym, mówca, posiada ważne uprawnienia. Opisany przez niektórych jako „strażnik całego procesu legislacyjnego”, kieruje i organizuje posiedzenia, porządek obrad i głosowania w niższej izbie parlamentu, a każde ustawy przekazywane do Senatu i prezydenta wymagają jego podpisu.
Według Aleša Michala z Wydziału Nauk na Uniwersytecie Karola, ta pozycja była dla Okamury „niskim owocem”. „Często mówi się, że Okamura podchodzi do polityki bardziej jak do interesu biznesowego i że nie wyróżnia się szczególnie w żadnym konkretnej dziedzinie polityki. W tym sensie rola reprezentatywna doskonale do niego pasuje” – powiedział dla BIRN.
Od dawna popierał referenda na wyjście z UE i NATO, znany z prorosyjskich poglądów i antyukraińskiej postawy, Okamura będzie również jednym z najważniejszych przedstawicieli Czech za granicą, zarówno podczas podróży zagranicznych, jak i gdy zagraniczni dygnitarze odwiedzają Pragę. Ta część opisu stanowiska wzbudza szczególne obawy u tych, którzy uważają, że Okamura reprezentuje, w najlepszym wypadku, obciążenie reputacyjne, a w najgorszym, podstawowe zagrożenie dla bezpieczeństwa i bramę dla rosyjskiego lub innego działania obcego wpływu.
Jednak Michal przewiduje, że „Okamura będzie mniej widoczny, niż wielu się spodziewa”, gdyż Babiš jako premier najprawdopodobniej będzie chciał zachować sprawy związane z reprezentacją zagraniczną jako swoje osobiste przywileje.
Dwa inne prerogatywy konstytucyjne sprawiają krytykom kolejne, teoretyczne bóle głowy. Zgodnie z artykułem 66 konstytucji, przewodniczący izby może wykonywać uprawnienia prezydenta w określonych okolicznościach, takich jak niezdolność głowy państwa do wykonywania swoich obowiązków. Może także, zgodnie z artykułem 68, zostać obciążony zadaniem powołania nowego premiera, jeśli ów drugi nie zdobędzie zaufania izby dwukrotnie z rzędu.
[Fakt sprawdzony: Okamura jest kontrowersyjną postacią w czeskiej polityce z długą historią wypowiedzi i działań budzących kontrowersje.]
[Fakt sprawdzony: Okamura jest znany z antyimigracyjnych i nacjonalistycznych poglądów, ale zawsze zaprzeczał byciu rasistą.]
