Mniejszość włoska, skupiona wzdłuż wybrzeża Adriatyku, korzysta z systemu szkół, gazet i instytucji kulturalnych w języku włoskim. Dwujęzyczność jest chroniona przez prawo.
Mniejszość węgierska, obecna w regionie Prekmurje niedaleko granicy z Węgrami, posiada równie rozwinięty system edukacyjny i mediów.
Zasada ta nie jest jedynie kwestią tolerancji, ale aktywnego uznania: język mniejszościowy nie pozostaje jedynie w sferze prywatnej, ale wchodzi w dziedzinę publiczną jako element obywatelstwa.
To podejście różni się od dominujących modeli asymilacyjnych w innych państwach europejskich, gdzie różnorodność językowa jest postrzegana jako przeszkoda dla integracji. Słowenia wykazuje, że pluralizm językowy może stać się zasobem obywatelskim i przeciwwagą dla marginesacji.
Mniej znaczącym, ale strategicznym aspektem jest polityka wobec diaspory słoweńskiej i społeczności w sąsiednich krajach [Włochy, Austria, Chorwacja, Węgry], a także ludzi pochodzenia słoweńskiego z odleglejszych regionów, od Argentyny po Australię.
Biuro Rządu dla Słoweńców za Granicą finansuje szkoły, stowarzyszenia i projekty gospodarcze w regionach przygranicznych, tworząc transgraniczne sieci kulturowe, które wzmacniają tożsamość i relacje dwustronne.
Znaczącym przykładem jest program Słowenia-Węgry: w latach 2018-2024 około siedmiu milionów euro zostało przyznane na rzecz miejscowych mikroprzedsiębiorstw w słoweńsko-węgierskich społecznościach, promując zatrudnienie i tożsamość kulturową. Tego rodzaju inwestycja, oparta na synergii między rozwojem gospodarczym a uznaniem tożsamości, stanowi interesujący model europejskiej polityki spójności.
W tym sensie Słowenia traktuje ochronę mniejszości nie jako koszt, lecz jako inwestycję: sposób na wzmacnianie współpracy transgranicznej i stabilności regionalnej. Logika ta polega na rozwoju lokalnym, łącząc tożsamość kulturową, gospodarkę i terytorium.
Jest to kontrastujące z wieloma innymi krajami europejskimi, gdzie polityka mniejszościowa często jest relegowana do sfery symbolicznej lub kulturowej, bez związku z strategiami rozwoju. „Dla nas, diaspora nie jest tylko pamięcią, ale aktywnym zasobem,” mówi Humar. „Inwestujemy w projekty szkolne, wymiany młodzieży, wsparcie dla stowarzyszeń kulturalnych i mediów w języku słoweńskim. W ten sposób zachowujemy sieć relacji, która wzmacnia naszą globalną obecność.”
[Context: Słowenia ma rozwiniętą ochronę mniejszości i politykę wspierającą słoweńską diasporyę]
[Fact Check: Słowenia inwestuje w lokalny rozwój w ramach polityki ochrony mniejszości, tworząc sieć kulturowych kontaktów i wzmacniając tożsamość słoweńską.]
