Niemiecki Kanclerz Friedrich Merz przybył do Brukseli w piątek na nadzwyczajne rozmowy z premierem Belgii Bartem De Weverem i przewodniczącą Komisji Europejskiej Ursulą von der Leyen w sprawie 210 miliardów euro zamrożonych rosyjskich aktywów.
Spotkanie trójstronne odbywa się dwa tygodnie przed głosowaniem liderów UE nad planem przekierowania zamrożonych środków na kredyt reparacyjny dla Ukrainy – w sytuacji rosnącego niepokoju, że Waszyngton chce odebrać sobie część.
„To jest kwestia europejska, nie widzę żadnego sposobu, w jakikolwiek sposób, przekazać pieniądze, które wtedy pozyskujemy, Stanom Zjednoczonym Ameryki,” powiedział Merz w czwartek w Berlinie.
Komentarz ten był bezpośrednią reakcją na punkt 14 przecieku amerykańsko-rosyjskiego planu pokojowego, który proponował podzielenie zamrożonych aktywów na instrumenty inwestycyjne, które umożliwiłyby zarówno Waszyngtonowi, jak i Moskwie uzyskanie zysków handlowych, zamiast rekompensaty dla Ukrainy za zniszczenia wojenne.
Belgia trzyma klucz
Większość zamrożonych aktywów Rosyjskiego Banku Centralnego – 183 miliardy euro – znajduje się w Euroclear, domu rozliczeniowym finansowym w Brukseli. Belgia zablokowała plan kredytu reparacyjnego UE, a De Wever nazwał podejście „fundamentalnie błędnym”, ostrzegając, że rosyjskie pozwy mogą „oznaczać bankructwo dla Belgii.”
De Wever żądał prawnie wiążących gwarancji, że wszystkie kraje UE podzielą się ryzykiem finansowym. Dotychczas tylko Niemcy się zgodziły. Pozostałe kraje były mniej skłonne do współpracy.
„Kiedy to poruszę, wszyscy inni patrzą na swoje buty albo na sufit sali spotkań,” powiedział De Wever niemieckiej stacji Tagesschau.
Merz publicznie poparł podział ryzyka. W artykule opiniotwórczym opublikowanym w środę napisał: „Nie byłoby akceptowalne, aby jakikolwiek pojedynczy kraj ponosił niewspółmierny ciężar.”
Jednak przedstawił stawkę w szerszym ujęciu: „Jeśli podchodzimy do tego poważnie, nie możemy dopuścić, by decydowały o tym państwa spoza Europy, co dzieje się z zasobami finansowymi agresora, które zostały legalnie zamrożone w granicach naszego prawnego porządku i w naszej własnej walucie.”
Mechanizm odporny na Węgry
Propozycja Komisji Europejskiej obejmuje innowację prawną: wykorzystanie artykułu 122 traktatów UE w celu zapobieżenia jednemu państwu członkowskiemu blokowania odnawiania sankcji. Zgodnie z tym mechanizmem, kwalifikowana większość – 15 spośród 27 członków reprezentujących 65% populacji UE – mogłaby nieograniczenie przedłużyć zamrożenie aktywów.
Von der Leyen oświadczyła, że plan „wymaga jedynie kwalifikowanej większości”, sygnalizując, że Komisja może postępować nawet wbrew sprzeciwowi Belgii.
Szczyt UE 18-19 grudnia zadecyduje, czy Europa może zjednoczyć się wokół kredytu reparacyjnego, czy też wewnętrzne podziały oddadzą przewagę Moskwie i Waszyngtonowi.
Budżet Ukrainy wyczerpie się w kwietniu. Kraj potrzebuje 135 miliardów euro do 2027 r. na utrzymanie operacji wojskowych i podstawowych funkcji rządu.
