Wielkie kamienne posągi Wyspy Wielkanocnej mogły zostać stworzone poprzez zdecentralizowaną tradycję artystyczną i duchową, gdzie wiele różnych społeczności tworzyło swoje własne wyrzeźbione kamienne giganty, zamiast zjednoczonego wysiłku koordynowanego przez potężnych władców. Takie są wnioski próby zdefiniowania głównego kamieniołomu na wyspie. Znana również jako Rapa Nui, Wyspa Wielkanocna, w Oceanie Spokojnym, jest uważana za zamieszkaną przez polinezyjskich żeglarzy od około 1200 r. p.n.e.
Dowody archeologiczne sugerują, że lud Rapa Nui nie był jednolity politycznie, ale trwa spór co do tego, czy setki kamienistych posągów znanych jako moai były koordynowane przez scentralizowaną władzę. Wyspa miała tylko jeden kamieniołom dostarczający bazaltową skałę, z której były rzeźbione posągi, to miejsce nosi nazwę Rano Raraku.
Carl Lipo z Uniwersytetu Binghamton w Nowym Jorku i jego koledzy wykorzystali drony i wysokotechnologiczne sprzęty do mapowania w trójwymiarze kamieniołomu, który zawiera wiele nieukończonych moai. Poprzednie badania dochodziły do różnych wniosków co do liczby moai pozostających w kamieniołomie, mówi Lipo.
Lipo i jego koledzy zarejestrowali 426 cech reprezentujących moai w różnych etapach ukończenia, 341 rów do zarysowania bloków do wyrzeźbienia, 133 kamieniołomy, w których z sukcesem usunięto posągi, oraz pięć kul zasuw służących prawdopodobnie jako punkty kotwiczenia do opuszczania moai w dół zboczy. Odkryli także, że kamieniołom podzielony był na 30 obszarów roboczych, które każdy wydawał się być oddzielony od pozostałych i charakteryzował się różnymi technikami rzeźbienia – mówi Lipo.
Połączone z wcześniejszymi dowodami wskazującymi na to, że niewielkie załogi mogły przemieszczać moai, oraz że grupy oznaczały oddzielne terytoria przy źródłach wody słodkiej, Lipo twierdzi, że widać, iż rzeźbienie posągów nie było wynikiem scentralizowanej władzy politycznej.
„Monumentalność reprezentuje konkurencyjne wystawy pomiędzy równorzędnymi społecznościami, a nie mobilizację od góry” – mówi.
